KIYI TİPLERİ
ENİNE KIYILAR
Dağların denize dik uzandığı yerlerde görülen kıyı şeklidir.
Enine Kıyıların Özellikleri;
Girinti çıkıntı fazladır.
Koy, körfez sayısı fazladır.
Gerçek kıyı uzunluğu ile kuş uçuşu kıyı uzunluğu arasındaki fark fazladır.
Delta oluşumu kolaydır.
Kıta sahanlığı geniş, deniz derinliği azdır.
Falez oluşumu zordur.
Doğal liman oluşumu kolaydır.
Kıyı ile iç kesimler arası ulaşım kolaydır.
BOYUNA KIYILAR
Dağların denize paralel uzandığı yerlerde görülen kıyı tipidir.
Boyuna Kıyıların Özellikleri;
Girinti çıkıntı azdır.
Koy ve körfez sayısı azdır.
Kıta sahanlığı dar, deniz derinliği fazladır.
Doğal liman azdır.
Deniz etkisi iç kesimlere sokulamaz.
Kıyı ile iç kesimler arası ulaşım geçitlerle sağlanır.
Falez oluşumu kolaydır.
LİMANLI KIYILAR
Geniş vadilerin sular altında kalması ve bu alanların setlerle kapatılması sonucu oluşan kıyılardır.
Karadeniz’in kuzeyinde Odesa ve Dinyeper limanları bu tip kıyılara örnektir.
DALMAÇYA TİPİ KIYILAR
Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde denizin vadiler arasına sokulmasıyla oluşan kıyılardır.
Hırvatistan’da Adriyatik kıyıları bu kıyı tipine örnektir.
RİA TİPİ KIYILAR
Deniz sularının yükselmesiyle kıyıya dik uzanan vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan vadilerdir.
Deniz altında kalan akarsu vadileri, koyları oluşturur. Girintisi ve çıkıntısı fazla olan kıyılardır.
HALİÇLİ KIYILAR
Gel-git sonucunda akarsu ağızlarında oluşan kıyı tipidir. Okyanus kıyılarında görülür.
Kuzey Avrupa kıyılarındaki limanlar bu tip oluşumlu kıyılardır.
Ayrıca bu kıyılarda sular çekildiğinde deniz dipleri yüzeye çıkar. Bu durumun görüldüğü yerlerdeki kıyı tipine watt kıyı denir.
SKYER TİPİ KIYILAR
Buzulların etkisiyle oluşan moren ve hörgüç kayaların sular altında kalması sonucu oluşan kıyılardır.
Bu kıyılarda çok sayıda ada bulunur.
FİYORT TİPİ KIYILAR
Buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşan kıyılardır. Dünya’nın en büyük fiyordu
Norveç’te bulunmaktadır.
Bu tip kıyılarda girinti çıkıntı fazladır.
MERCANLI KIYILAR
Mercanlı kıyılara tropikal kuşakta rastlanır. Çünkü mercan adı verilen canlılar sığ ve sıcak sularda yaşamaktadır.
Bu canlıların kalıntısı üst üste birikerek bazen deniz yüzeyine kadar çıkmakta ve mercan adaları ya da atol adı verilen şekiller oluşturmaktadır.
Avustralya çevresindeki denizler, bu tür kıyıların tipik örneklerinin bulunduğu yerdir.
Konuyu pekiştirmek adına quiz testini mutlaka çözün.
Yorum gönder